There were 1,856 press releases posted in the last 24 hours and 399,196 in the last 365 days.

POLOAIGA FAALAVELAVE FAAFUASE’I NUMERA 19

SAMOA, June 20 - TULAFONO FAAVAE O LE MALO TUTOATASI O SAMOA 1960 (MATAUPU 105/106)

O AU NEI, TUIMALEALI’IFANO VA’ALETOA SUALAUVI II, Ao o le Malo o Samoa, i luga o le fautuaga a le Kapeneta FK (20) Faapitoa 27, ma le Mataupu 106 o le Tulafono Fa’avae, ou te faia ai nei POLOAIGA:

1. Vaiaso Anapogi ma le Tatalo: Ia faamamaluina e aiga uma o Samoa, le vaiaso anapogi ma tatalo mai le Aso Sa 22 Mati 2020 i le Aso Sa 29 Mati 2020, mai le 6.00 i le taeao seia aulia le 12.00 i le aoauli.

2. Femalagaiga Faavaomalo vaalele ma vaa a lalo: (1) Sei vagana ni tulaga faanatinati e tatau ai ona faataga e le Kapeneta, e tapunia femalagaiga faavaomalo i vaalele. (2) O vaega taua e faatauaina i lalo o lenei Poloaiga: (a) Mo pasese e toe foi mai i Samoa: (i) e na o tagata nofo mau i Samoa (returning residents) o loo umia pepa malaga toe foi mai mo vaalele e faataga ona ulufale mai; (ii) tamaiti o loo aooga i fafo ae ua toe foi; (iii) ua muta le aogā o pemita poo visa mo Niu Sila; (iv) tagata o loo moomia vave mo auaunaga taua i Samoa; (v) o e na auina atu i fafo mo togafitiga faafomai; (vi) o aiga ma fanau faapea tagata matutua ua silia i le 60 tausaga; (vii) au taaalo mo tagata galulue faavaitaimi ua uma konekarate faigaluega; (viii) tagata lautele; ma (ix) isi mafuaaga e tatau ai ona malaga mai i Samoa; (e) O aiaiga nei e tatau ona mataituina mo pasese taitasi sei vagana ai pasese malaga mai i Amerika Samoa: (i) faamaoniga sa fai se COVID 19 test i totonu o le tolu (3) o aso ao lei malaga mai i Samoa. O nei tui o lea totogi lava e le tagata lava ia; (ii) faamaoniga sa nofoesea (quarantine) mo le 14 aso a o lei malaga mai i Samoa; (iii) e tatau ona faanofoesea pe a taunuu mai i Samoa mo le isi 14 aso i lalo o aiaiga nei: (A) e faavae i aiaiga ma tuutuuga e faamaonia e le Kapeneta; (E) le totogi e le Malo o apitaga mo e ua faanofoesea e aofia ai ma le taumafataga o le taeao faatasi ai ma le aoauli ae totogi e le tagata lava ia lana meatausami o le afiafi; (I) le faanofoesea o tagata i o lotou aiga i luga o aiaiga faatulagaina e le Pule Faatonu o le Matagaluega o Soifua Maloloina i tulaga; (iv) e le faatagaina nisi e malaga mai mo ni faalavelave; (v) e tatau ia i latou uma o loo umia pepa Malaga a le Samoa Airways ina ia toe totogi pasese i le Ea Niu Sila ma faatalanoa ma le Samoa Airways auala e toe faaaoga ai pepa malaga a lea kamupani pe toe faaola a latou tupe; ma (vi) le tuuina atu i le Ea Niu Sila le faatulagaina o lisi o pasese i le mae’a ai o lana iloiloga o tulaga uma;

(i) Ua tatala faigamalaga i le va o Samoa ma Amerika Samoa i lalo o aiaiga nei: (i) ua silia ma le 14 aso talu ona aumau i Amerika Samoa le tagata e fia malaga mai i Samoa; (ii) e le moomia ona faanofoesea pea taunuu mai i Samoa. (3) Ua tapu le toe ulufale mai o soo se ituaiga vaa sei vagana ai: (a) vaa oloa ma vaa suauu; ma (e) vaa fagota mo le la’u ese o a latou uta (offload) ma le utuina (refuel) ma mo sapalai moomia; (i) nisi ituaiga vaa, e aofia ai vaa failā ma nisi, e faamaonia e le Kapeneta mo le utuina (refuel); ma (o) vaa e faatagaina mo le faigamalaga i le va o Samoa ma Amerika Samoa e pei ona faamaonia e le Kapeneta. (4) Mo vaa fagota e faatagaina i lalo o le (3)(e) o aiaiga nei e tatau ona mataituina: (a) e tai lua (2) vaa i le aso ma ia usitaia siaki mo le soifua maloloina (quarantine); ma (e) tapu ona o ese le auvaa mai i le vaa; ma (i) faamalosia le tuuina mai o le polokalame o femalagaiga o vaa fagota e fia ofi mai i le atunuu i le Pulega o Uafu, Matagaluega o Faatoaga ma Faigafaiva, Matagaluega o Leoleo ma Falepuipui, ma le Matagaluega o Soifua Maloloina; ma (o) ia lē i lalo ifo o le 28 aso talu ona tuua e le vaa fagota le uafu mulimuli sa taula ai, poo se fesuiaiga o le auvaa a o lei taunuu mai i le uafu i Matautu; ma (u) ia faailoa mai le talosaga a soo se vaa fagota i le Pulega o Uafu ma le Matagaluega o Faatoaga ma Faigafaiva e fia ulufale mai i Samoa I totonu o le lima (5) aso ao lei taunuu mai i le uafu i Matautu; ma (f) e tapu le fesuiai o auvaa i ogasami poo nisi galuega faatino i luga o le vaa e aofia ai isi vaa fagota. (5) Ua faatonuina le Matagaluega o le Soifua Maloloina ina ia matua faamalosia puipuiga mo tagata uma. (6) O aiaiga ua faatagaina i lalo ole faafuaiupu (2)(i) o lenei Poloaiga e faamutaina i le aso e tatala ai faigamalaga i le va o Amerika Samoa ma Hawaii.

3. Potopotoga i nofoaga faitele: (1) E tuutuuga nei e tatau ona utagia mo tapuaiga (lotu): (a) le tatala o le numera o lotu e sili atu i le 1 le sauniga lotu i le Aso Sapati (faataitaiga, SDA – Aso Toonai, EFKS – Aso Sā); ma (e) tatala tapuaiga lotu i aso o le vaiaso, e aofia ai polokalame a lotu ae tapu Polokalame poo lotu tuufaatasi a Ekalesia (faataitaiga soo poo mafutaga tuufaatasi ma isi); ma (i) e fautuaina le fuafuaina lelei le vā o tagata taitoatasi; ma (o) e lafo atu i faifeau latou te faamalosia le faamamaluina o le vā o tagata i totonu o malumalu tapuai. (2) Ua tatala fonotaga a Nuu i aiaiga nei: (a) ia tausisia le faamamaluina o le va o tagata (social distancing); (e) le tapu ona faatinoina o ni fonotaga i Aso Sa. (3) E tapu le faia o ni potopotoga e sili atu ile lima (5) tagata mo maliu ma faatasiga aiga (reunion). (4) Ua faataga ona faia saofai, umusaga ma aso fanau ae tatau ona lē sili atu ma le 50 paga auai i nei faatasiga. (5) E faataga faaipoipoga: (a) i totonu o faletalimalo ae faagata i le 50 paga (couples) ae tapuni i le 10 i le po; (e) i nofoaga faapitoa ua saunia mo faaipoipoga ae ia tausisia le aofaiga i le na o le 50 paga (couples). (6) E tapu ona faatino ni taaloga tau tupe sei vagana taaloga o loo taua i lalo: (a) Taaloga bingo i lalo o aiaiga nei: i. faatino i le Aso Toonai; ma ii. faagata i le 5.00 i le afiafi; ma iii. ia tausisia le va faatulagaina o tagata (social distancing); (e) taaloga i casino i aiaiga nei: i. tatala mai le Aso Gafua i le Aso Toonai, mai i le itula e 4:00 i le afiafi, i le itula e 4:00 i le vaveao, se ia vagana ai le aso Toonai e tatau ona tapunia i le 12.00 i le valuāpō; ii. ae tapu le Aso Sā; iii. ia tausisia le va faatulagaina o tagata (2 meter social distancing). (7) E tatala taaloga uma ae tatau i pulega o taaloga ona faamalosia le va faatulagaina (2 meter social distancing) o tagata mo le au maimoa: (8) E tatala le taeele i matafaga ma vaitafe i aso uma o le vaiaso ae tapu i le Aso Sā. (9) Ua tatala falekalapu ma pā pia i lalo o aiaiga nei: (a) mai i le 2 i le aoauli i le 10 i le afiafi mai i le Aso Gafua i le Aso Toonai, ae tapu le Aso Sā; ma (e) tapu ona ulufale o soo se tasi e i lalo ifo o le 21 tausaga le matua i soo se falepia poo se falekalapu; (i) e tapu le faatinoina o ni polokalame o suega tupe. (10) O pā pia i totonu o fale talimalo e mafai ona tatala mai le Aso Gafua i le Aso Toonai mai le 6:00 i le taeao i le 10:00 i le po. E tapu ona tatala i le Aso Sa. (11) E tatala faafiafiaga (shows) i totonu o fale tali malo ae tausisia pea aiaiaga o le va o tagata. (12) E tatala fale tifaga ae faamalosia pea le va o tagata (social distancing). (13) E tatala fale’aiga mo taumafataga ma le oka e aveese (take away) mai i le 6.00 i le taeao i le 10.00 i le po ma e tatau i faipisinisi o fale’aiga ona mataituina ma faamamaluina le 2 mita o le vā o tagata (social distancing). (14) Ua tapu nei ona toe tumutumu tagata i nofoaga o femalagaiga e pei o malaevaalele ma uafu, se’i vaganā o tagata e malaga.

4. Femalagaiga faalotoifale: Pasi ma Taavale laupasese (1) Mo auaunaga o pasi: (a) ua tatala le femalagaiga o pasi i taimi masani; ma (e) e tapu le feoai o pasi i le Aso Sā. (2) E faataga le faaaogaina o taavale la’u pasese laiti, e i lalo o le lima (5) pasese, ma taavale a aiga pe a moomia.

Vaa (3) O femalagaiga i tagata lautele i luga o Vaa i le vā o Upolu ma Savaii i lalo o aiaiga nei: (a) e tapu le feoai o vaa i le Aso Sā; mai (e) mai le Aso Gafua i le Aso Toonai e feoai vaa i taimi masani; (i) e tatau i le Ofisa o Va’a ona mataituina ma faamamaluina le 2 mita o le vā o tagata (social distancing) i taimi o femalagaiga. (4) Mo tagata uma e 60 tausaga ma luga atu, e fautuaina pea le usitaia o aiaiga o le Poloaiga 9 (malaga mo se togafitiga matuā moomia mo mafuaaga tau soifua maloloina). (5) Soo se tagata penisione e malaga mo se mafuaaga e i fafo atu o aiaiga o le Poloaiga 9, o le a lē agavaa i le malaga fua i lalo o le tulaga tau penisione.

5. Maketi, Faleoloa, Supamaketi ma Pisinisi: (1) Mo maketi uma: (a) e aofia ai maketi i Savalalo, Fugalei, Salelologa, Vaitele, Taufusi ma Afega, maketi o i’a ma isi ituaiga maketi i nofoaga faitele: (i) e faatapulaa itula e tatala ai mai le 6:00 i le taeao i le 6:00 i le afiafi; ma (ii) ua tapu ona toe momoe ai nisi i nei nofoaga i le po; (e) e tapu ona tatala i le Aso Sā e aofia ai: (i) maketi i Savalalo, Fugalei, Salelologa, Vaitele. Taufusi; ma (ii) maketi o i’a i Savalalo, Vaigaga, Fasitoo-Uta, Afega ma so’o se faatauga i’a i autafa o auala; ma (iii) so’o se ituaiga maketi i nofoaga faitele. (2) Mo Supamaketi: (a) mai le Aso Gafua i le Aso Toonai e tatala i le 6:00 i le taeao – 7:00 i le afiafi; ma (e) mo le Aso Sā, e tatala i le 3:00 i le aoauli – 7:00 i le afiafi; ma (i) mo faleoloa laiti, e faaauau fefa’atauaiga i taimi masani. (3) E tapu ona tatala soo se pisinisi i le Aso Sā vagana: (a) faleoloa laiti, e fa’aauau fefa’atauaiga i taimi masani; ma (e) Supamaketi i taimi faatapula’a ua taua i luga i le (2)(e). (4) Mo le faatinoina o lenei poloaiga: (a) o le “Supamaketi” e faatatau i fale oloa e faaaoga faitotoa e ulufale atu ai le tagata e fa’atau ai oloa (groceries ma isi); (e) “faleoloa laiti” o faleoloa e le o iai ni faitotoa mo le ulufale o tagata ae tu le tagata faatau i fafo o le faamalama ma fai lana faatau.

6. Faatau oloa i magaala ma tafaala: (1) Ua tatala le fa’atau savali o oloa i le taulaga o Apia i luga o aiaiga ua taua i lalo: (a) na o fualaau aina taumafa mata ma fualaau faisua ma isi taumafa faavela lelei, atoa ai ma ie mamanu elei; (e) le tapu ona faatau savali ni faguinu/apainu suamalie ma bongo; (i) faamalosia o le faia o Health Cards mo i latou uma o le a tapenaina nei taumafa mo le tausisia o le tumama moomia; (o) le tuuina atu o faasalaga talafeagai ia i latou e solia nei aiaiga; (u) le faaauau pea ona tapu le faatau o ni oloa i luga o ala savali (footpaths). (2) E matuā tapu ona faatau savali e tamaiti e i lalo ifo o le 16 tausaga ni oloa i soo se taimi.

7. Faatauina o le Ava Malosi: O le faatauina o le ava malosi i soo se faleoloa (faleoloa laiti ma supamaketi) ma pa pia i totonu o Faletalimalo e faatauina i aiaiga nei: (a) e na o le Aso Gafua i le Aso Toonai mai i le 6:00 ile taeao i le 10:00 i le po; (e) e tapu le Aso Sā; ma (i) e tapu ona faatau atu i soo se tasi e i lalo ifo o le 21 tausaga le matua i soo se vaega.

8. Aoga: (1) E tatala uma aoga i Samoa i le aso Gafua 4 Me 2020 seia iai se isi faaliga. (2) E tuuina atu i le Matagaluega o Aoga, Taaloga ma Aganuu: (a) tapenaina o polokalame ma faatualagaga o aso taitasi e faatino ai aoga mo aoga uma (ekalesia, aoga tumaoti); ma (e) unaia le mulimulitaia o le va o tamaiti (social distancing) i potu aoga e atagia ai puipuiga mai le faamai. (3) E fautuaina matua i le faaaogaina o taavale e momoli ai fanau pe a mafai, ina ia faaitiitia ai le tumutumu i pasi ma nofoaga faitele. (4) Ia faaiititia le soona tumutumu o tamaiti aoga i nofoaga faitele e pei o fale faatalipasi ma maketi.

9. Falema’i, ma’i, tausima’i ma siigama’i: (1) Ia faaitiitia le soona feoai, ae maise i latou ua 60 tausaga ma sili atu le matutua, se’i vagana ua mātuā moomia ona vaai se fomai. (2) Ua matua tapu ona toe ulufale se tagata i soo se falema’i sei vaganā ai, ua moomia ona vaai se foma’i. (3) Mo le tagata ua taofia: (a) ua nā o le tasi le tagata tausima’i e faataga; ma (e) e nā o le toalua (2) tagata e faataga mo asiga. (4) Ua taofia ona toe auina atu i Niu Sila o gasegase mo togafitiga i lalo o le Polokalame masani le Malo, seia toe iai se isi faaliga.

10. Aiaiga mo galuega a le Malo: (1) Ia faatino e le Komisi o Galuega a le Aufaigaluega a le Malo, (“Komisi”) ni aiaiga e alagatatau ona faatino mo tagata faigaluega a le Malo, e faitiitia ai le ono pipisi o le fa’ama’i e pei o le galulue mai i le fale e faaaoga ai initaneti. (2) O aiaiga e faataatia e le Komisi, e aiaia uma ai Ofisa ma Matagaluega a le Malo. (3) Ua taofia uma malaga faalemalo i atunuu i fafo seia toe iai se isi faaaliga.

11. Tiute o le Matagaluega o Soifua Maloloina: Ia faatinoina e le Matagaluega o Soifua Maloloina le unaia o polokalame falauiloa o le puipuiga o le pipisi o le fa’ama’i o le Korona Vairasi 19, mo le nofo silafia o le atunu’u.

12. Malosia’ga o le Matagaluega o Leoleo: Ua tuuina atu ile Matagaluega o Leoleo le malosiaga e faatino ai le mata’ituina o lenei Poloaiga.

13. Malosiaga faapitoa o faauluuluga o Matagaluega: (1) Ua tuuina atu le malosiaga i faauluuluga o Matagaluega ma Ofisa uma o le Malo, o loo iai ā latou malosiaga fa’aletulafono e faatino ai ia malosiaga faaletulafono, faapea ai, malosiaga o faauluuluga e faatino ai (2) Fuafuaga Mamao a le Malo i le tali atu i le Korona Vairasi 19 (Response Matrix). (3) E mafai e le Kapeneta ona faia Tulafono Faatonutonu poo tulafono laiti mo le faatinoina o gaioiga uma e Ofisa a le Malo mo galuega e tatau mo le soifua saogalemu o tagata, ma mo le tausiga o le nofo filemu.

14. Pepa faailoa o le Solia o se Poloaiga Faalavelave Faafuasei: (1) E mafai e leoleo ona tuuina atu le Pepa Faailoa o le Solia o se Poloaiga i soo se tagata ua solia aiaiga o Poloaiga ua faataoto i totonu o Poloaiga mo Faalavelave Faafuasei. (2) O Pepa Faailoa i lalo o lenei poloaiga e tatau ona faamaonia e le Komesina o Leoleo. (3) Soo se tagata ua tuuina atu i ai se Pepa Faailoa o le Solia o se Poloaiga, e mafai ona ia totogi le sala tupe ua ta’ua i lea Pepa Faailoa, i totonu o le 24 itula talu ona tuuina atu iai le Pepa Faailoa.

15. Faasalaga: (1) E solitulafono le tagata e lē usitaia Poloaiga uma (vagana ai le Poloaiga 2(2)(e)(iii)) ua taua i luga, ma o faasalaga nei: (a) sala tupe: (i) mo tagata ta’itoatasi, $200 mo le solitulafono muamua, ma le $500 i aso ta’itasi e faaauau ai lea solitulafono; ma (ii) mo faalapotopotoga faatulafono, $5,000 mo le solitulafono muamua, ma le $7,000 i aso ta’itasi e faaauau ai lea solitulafono; poo le (e) taofia i lalo o le vaaiga a Leoleo e lē sili atu i le 3 masina; poo le (i) taofia i lalo o le vaaiga a Leoleo ma le sala tupe i lalo o le parakalafa (a). (2) E solitulafono le tagata e lē usitaia le Poloaiga 2(2)(e)(iii) ua taua i luga, ma e ono faasala i se sala tupe e $2,000.00 (3) O le totogiina o se sala tupe atoa i lalo o lenei poloaiga, o le a lē molia ai se tagata i se faamasinoga o soligatulafono mo le faasalaga i lalo o le Pepa Faailoa o le Solia o se Poloaiga i lalo o le poloaiga 13. (4) A faamaonia le solitulafono a se tasi i lalo o nei poloaiga i luma o se faamasinoga o soligatulafono, e mafai ona faasala i se sala tupe e le sili atu i le $10,000 poo le fale puipui e lē sili atu i le 12 masina, poo faasalaga uma e lua. (5) Mo so’o se pisinisi latou te solia Poloaiga 3(9)(e), (i) poo le 7 (i) o lenei Poloaiga, o lea faaleaogaina laisene pisinisi poo laisene ava malosi faatasi ai ma faasalaga o loo i lalo o Tulafono o loo aiaia ai laisene pisinisi ma ava malosi.

16. Komiti Fautua – Mataupu 108: O le Komiti Fautua ua faatuina i lalo o le Mataupu 108, e puipuia mai i ni tagi faaletulafono e ono tulai faasaga i le Komiti i le faatinoina o tiute fai i lalo o le Mataupu 108.

17. Taualumaga: (1) Mo le nofo sauniuni mo se tulaga ogaoga mai auga o lenei faamai Korona Vairasi-19, ia mafai ona faataatia ese Tulafono o taualumaga a le Palemene ma le Kapeneta, ina ia mafai ai pea ona faia ni faaiuga tatau mo le atunuu. (2) Mo faaiuga tatau, o poloaiga i luga e le taofia ai ni taualumaga faanatinati o le Palemene ma le Kapeneta i lalo o malosiaga o le Tulafono Faavae.

18. Faatupeina: O le faatupeina o fuafuaga a le Malo i lalo o lenei Poloaiga e faatupeina mai vaegatupe talafeagai a le Malo.

19. Aloaia: Mo le faatinoina o le poloaiga 2, o galuega uma na faatinoina mai le aso 21 Me e oo mai i le asō, e aloaia i lalo o aiaiga o lenei Poloaiga.

20. Fuafuaga o Faalavelave Tutupu Faafuasei: O nei poloaiga e aofia i totonu o Fuafuaga o Faalavelave Tutupu Faafuasei (National Disaster Management Plan) e pei ona aiaia i lalo o le Tulafono o le Faafoega o Faalavelave Matuia ma Faalavelave Faafuasei 2007.

Ua soloia le Poloaiga Faalavelave Faafuase’i Numera 18 o le Aso, 18 Iuni 2020.

O lenei Poloaiga e amata faamamaluina i le Aso 21 Iuni 2020.

Sainia i le Aso 20 o Iuni 2020. (Tuimaleali’ifano Va’aletoa Sualauvi II) AO O LE MALO

June 20, 2020