Transcript of Senator Risa Hontiveros press conference with Senate media
March 21, 2023
TRANSCRIPT OF SENATOR RISA HONTIVEROS PRESS CONFERENCE WITH SENATE MEDIA
QUESTION: [inaudible]
SRH: Everything is under negotiation as far as we know for sure, dahil nga kahit yung isang binanggit kong malaking industrial at yung ibang siguro ka-scale nila ay pumapalag sa masyadong mataas na presyo na iniimpose dinidikta ni All Asian eh alam naman ng mga industrials pwede bumili di hamak na mas mas mura sa Thailand, kaysa sa iniinsist ng tatlong ito dito.
Q: Without them buying from All Asian, where are they getting their sugar right now? Para mag survive sila. Are they getting it from thailand?
SRH: Well, not yet. Yun yung isang industrial pero sa halip na payagan na mag-angkat mula sa Thailand itinuro din siya sa All Asian ni Usec. Panganiban. So that is the question right now, saan nila at meron ba silang nakukuhang asukal at sapat na asukal para ipatuloy ang kanilang operations para masustain yung kanilang trabaho, yung ating mga kababayang empleyado nila at para magkaroon ng sapat na supply sa tamang presyo, mas mababang presyo yung ating mga mamimili.
Q: Nagrereklamo ba sa iyo na parang kinocorner itong mga industrial companies na kumuha kayo dito even if ganitong kamahal?
SRH: Well, I wouldn't be surprised kung yun ang conclusion at reklamo nung isang industrial na binanggit ko sa inyo. Kasi malinaw naman yung hiling nila pwede ba kami mag-angkat sa Thailand na lang but instead na payagan dinirect pa sila dito sa isang pangunahing namumuno sa pagbubuo de facto ng isang sugar cartel.
Q: Until yesterday, P110/ kilo yung sugar. So sabi ninyo, mayroong inaangkat pero nandyan pa naka-hold pa. So what do you see yung possible solution for this kasi ang mahal pa ng asukal.
SRH: At diba alam po natin na kung tamang proseso ng importasyon yung layunin ay dapat ipababa ng presyo ng asukal sa merkado, but and I said earlier na sa tansta ng office ko sa volume na ganyan sa 440,000 metric tons in fact pwedeng ibaba ang presyo ng asukal sa 60 pesos or thereabouts per kilo. Kaya itong sinisipat nila na 85 pesos / kilo that is still way above kung ano dapat ang bayaran ng Filipino consumers para sa asukal. So kita natin yung intensyon, hindi talaga para ibaba ang presyo para sa consumers kundi para mag-generate ng super profits.
Q: Nakausap niyo na po ba si Sen. Tolentino, kung bakit hindi pa nahihearing yung resolution...kasi last week na of session na po.
SRH: Indeed, last week of session na kaya dinala ko ito sa atensyon ninyo sa pamamagitan ng presscon, pero nananalig ako na naghahanda si Chair Francis na magtawag ng imbestigasyon nga lamang ilang mga pinakabago na nalaman namin ay gaya na binanggit ko sa simula, time sensitive, kaya kinailangan kong ilabas na sa public knowledge, baka maprevent pa yung further damage dahil nga hindi nagmomoderate ng greed itong tatlo or yung binubuo nilang kartel baka other actions can be undertaken for example by the executive bukod pa sa iniintay ko na lang na aksyon namin sa Senado sa pamamagitan ng Blue Ribbon investigation.
Q: Don't you find this ironic? Kasi Sugar Order no 4 very fast, very quick ang reaction ng Senado. This time paulit ulit yung pinepresent itong Sugar Order no 7 pero very quiet yung Senado or Senate leadership on this. Walang assurance from the Senate BRC?
SRH: Well ako naman I feel assured na magkakaroon ng imbestigasyon gaya ng nabanggit ko kanina naniniwala ako na naghahanda si Chair Francis at yung mas malaking pagtataka ko ay reserved actually for the executive. Bakit sa kabila ng paghayag halimbawa ni Usec. Cervantes na pagduda sa Office of the ES, hindi pa rin sinususpend si Usec. Panganiban, hindi pa sila nilalagay sa preventive suspension hindi pa pinapawalang bisa ng Office of the ES yung mga patently illegal na mga gawain at issuances yung most recent memo ni Usec Panganiban kaugnay nitong Sugar smuggling, in spite of the fact na in fact idinadawit pa ang pangalan ni ES at Presidente mismo paulit ulit si Usec Panganiban na the president was fully informed. Pinagbatayan niya sa kanyan mga nakaraang steps yung isang naunang memo ni ES so mas nagtataka pa ako sa ngayon sa executive, samantalang naghahanda kami dito sa Senado na imbestigahan ito.
Q: Pero pwede din sabihan na deja vu ito kasi ES...Usec from agriculture, parang medyo walang natutunang lesson from previous experience.
SRH: Talagang mukhang wala pa rin natutunan kaya tawag nga namin dito Sugar Fiasco 2.0\. Hindi pa nasunog sa nangyari sa nakaraang taon ito na naman sumusubok umulit, different cast of characters in terms of individuals pero similar positions ang nilalagay sa sitwasyon na maaring pagdudahan ng publiko which should not be the case. Kasi inaasahan na ang gobyerno partikular ang executive ang magpapatupad ng mga batas ay magsasagawa ng mga ordinaryong proseso tulad ng importasyon properly at hindi in aid of cartelization, hindi in aid of agricultural smuggling, hindi in aid of economic sabotage.
Q: Paano dapat basahin ng publiko ang continuous katahimikan sa Malacanang?
SRH: Napakahirap basahin ang katahimikan, mas madali sanang basahin ang pag nagsalita. So I think it's well passed the time na manahimik lamang ang Palasyo lalo na sa kabila na idinadawit ang pangalan ng highest office, at ang pangalan ng highest official sa pagadadahilan at pagjustify nitong sugar import fiasco 2.0.
Q: So dapat magsalita si ES Bersamin and address the issue himself?
SRH: Hindi masama at hindi premature na magsalita si ES Bersamin dito, not just to clear the name of his office, the name of the office of the president, o silang dalawa, bilang mga indibidwal, pero para iwasto halatang mali maling ginagawa ng DA at pag usurp ng mandato niyo ng SRA.
Q: Have you gotten the sense of Senate President Zubiri? Considering na sa Sugar Order 4 siya ang pangunahing nagingay... I'm just somehow expecting na mas magiging bold ang reaksyon ng Senate President.
SRH: Umaasa po ako diyan na magiging bukas at supportive si SP sa aming imbestigasyon dahil tama po kayo sila ang nagdeliver ng privilege speech kung bakit nagbukas ang imbestigasyon ng BRC doon sa sugar importation order nung nakaraang taon in fact yung isang panukala isang alternatibong course of action na sinubukan ng industrial user of sugar na inihiling kay Usec Panganiban nga lang hinindian siya, it wasn't an original idea binanggit po yun ni SP as one possible good alternative course of action last year. Umaasa po ako na dahil kumbaga itong sugar import fiasco 2.0 ay anak nung unang sugar importation fiasco ng nakaraang taon, umaasa ako sa kanilang suporta sa imbestigasyon.
Q: In the report of the BRC did you see any possible legislation that could address this and prevent this from happening again?
SRH: Well lagi naman yung mga imbestigasyon namin ay sinasabi namin in aid of legislation so any legsilative next steps ay dapat napaloob sa recommendations ng CR na maisusulat. Pero ngayon pa lang hindi kailangan intayin ang executive yung action ng Senado ang dami ng kumbaga nadeliver na mga isyu at tanong sa doorstep nila na pwede at dapat nilang buksan iunwrap at sagutin para sa kalinawan ng publiko.
Q: How should the administration address this? Ano kasi yung impact nito sa ordinaryong Juan dela Cruz na mahihirapan sa pagbili...
SRH: Ang implikasyon dapat yung pagasa dapat na kung optimize na natin yung domestic production na maaring hindi pa so it's another side of the situation, kung pupunuin niya ng tamang volume ng importasyon na ang overall net effect ay bababa ang presyo ng asukal kapag bibilhin nating mga Pilipino sa mga palengke, sa mga grocery hanggang sa mga supermart. At principally accountable ngayon mismo si Presidente na magbigay ng ganitong klaseng economic relief kasi sila pa rin yung concurrent secretary ng agriculture. So doubly nakataya sila sa tamang pagsagot sa mga tanong na ito sa tamang pagtukoy ng mga responsable sa tangkang cartelization na ito at sa tamang pagparusa para hindi na uulitin ang mga ganitong klaseng krimen.
Q: Dapat ba may ayuda narin tayo sa mga sugar farmers?
SRH: Mula nung nagsimula yung pandemya at tinignan na yung ating mga rural sectors - magsasaka, mangingisda, kababaihan sa kanayunan at katutubong Filipino ay ilan sa mga pinakanatamaan ng epekto ng pandemya ay yung ayuda, yung isa nang pangunahing social protection measure na inasahan, dagdag sa mga dati nang mga programa tulad ng 4Ps so hindi dapat na ma-leave out sa ganyang social protection programs yung ating mga maliliit na nagtatanim sa industriya ng asukal.
Q: Do you think that this is a serious problem that the government should address?
SRH: It's a very serious problem, kasi konektado sa busog ba tayo sa ating tiyan o kumakalam ang ating sikmura, sumasapat ba yung kulang na sahod o sweldo araw-araw o linggo-linggo para kumpleto yung rekados para sa ating hapag. Ito ay may kinalaman sa may trabaho pa ba yung mga manggagawa ng mga industrials na siguro baka nagpapanic na sa suplay ng asukal para sa kanilang mga operasyon.
Q: Yung mga tao sa picture, are they connected with the three companies?
SRH: Yes, doon po sa caption ng photos sa Digicast Negros, nakapangalan, nandiyan yung Edwin Lee, so sila yung sa Edwin Lee Marketing. Nandiyan si Ian Alvarado ng Sucden Philippines. Nandyan si Michael Escaler ng All Asian Countertrade at yung kanilang asawa, si Patricia Escaler ng All Asian Countertrade din. So yung mga tao dito sa photo ay lahat nasa tatlong mukhang paboritong traders sa ngayon. Paborito ni Usec. Panganiban.
Q: What do you make of the photo? Do you see any connection kung bakit sila nandiyan? ...
SRH: Ang risponsableng maitanong ay sila ba ay idinala diyan ni USec. Panganiban dahil sila yung pinili nila ni Usec. na favored di umanong most capable na importers kaya't natanong ko kung normal ba na dalhin ang mga sugar importers sa Malacanang. But actually pwedeng itanong, kailan ba kinuha itong photo na ito dun sa iba't ibang steps ng importasyon na nagkalabo-labo dito sa sugar smuggling fiasco. Kailan kinuha itong photo? Before or after na pinili ni Usec. itong tatlong pinaka-'capable'? Bakit siya nandiyan? Bakit sila nandiyan? Yun yung reasonable questions looking at this photo.
Q: You've mentioned na handang humarap si Usec. sa mga seryosong kaso.. since this is very alarming po, maraming affected, not just consumers, pero pati yung farmers natin. May any development on this matter?
SRH: Ang unang nagbabala na naghahanda silang magkaso laban sa mga individuals involved dito sa sugar smuggling ay mga stakeholders mismo mula sa industriya at alam naman natin na umaaray talaga sila at nagrereklamo kaya't sinabi ko noon nung mabalitaan kong kakasuhan nila yung mga taong involved dito, paghandaan na nila, nina Usec. Panganiban, humarap hindi lang sa mga administrative kundi pati sa mga criminal cases.
Q: How about dun po sa preventive suspension po kay Usec.?
SRH: Yun yung isang action na ngayon palang ay pwede nang gawin ng Executive, to preventively suspend si Usec. Panganiban para matigil na at least from his end yung damage na nagagawa na nila up to this point in time. Imbestigahan na sila. Bakit hindi parin? Talagang nakapagtataka.
Q: Itong picture na ito, looking at it, what does it tell you? Considering sila ang sinasabi ninyong may-ari ng mga kumpanya..
SRH: Well, mukhang masaya sila, nakangiti lahat. Hindi ko alam kung nakangiti sila dahil bagong pakilala sila ni Usec. sa top officials at pinangakuan na sila ni Usec. na o kayong tatlo ang irerekomenda ko, or di ko alam kung masaya sila at nakangiti dahil napili na sila. Hindi nga natin alam eh kailan ba kinuha itong photo na lumabas sa Negros Digicast.. O masaya sila dahil umaasa sila na sila na yung pipiliin? It's a question of before and after. But either way, and hanggang sa ngayon, sigurado masayang-masaya sila. Akala yata nila they will laugh all the way to the bank pero diba dapat pigilin, singilan ng accountability, at parusahan ang economic sabotage, ang agricultural smuggling, ang cartelization at hindi hayaan na forever nalang ang masasayang araw ng ganitong klaseng mga krimen.
Q: Masasabi ba natin na yung pagtakbo ng imbestigasyon ay nakadikit doon sa patuloy na pananahimik ng Malacanang?
SRH: Hindi ko sigurado, I hope not. Ang pinanghahawakan kong duda parin na ganon na ay yung press con ng office of the ES, yung sinabi ni Usec. Cervantes na mas ang pagbabatayan parin nila ay isang sugar order, tamang sugar order, na obviously hindi pa lumalabas at dun nakabatay yung sinabi kong pagduda parin ng office of the ES sa katamaan ng gawain ng DA. Ang office of the ES, short of the office of the president, is the highest government office in our country.
Q: Napaka-coincidental naman nito na magkakasama sila tapos may ganyan.
SRH: Kaya nga po eh, tatlo silang magkakahiwalay na kumpanya, and yet magkakasama sa photo na ito, kasama pa si Usec. Panganiban. So ano kaya ang ningingitian nila dito?
Q: Yung pagpili sa tatlong sugar importers, isn't that irregular in itself? Or pwede po bang may lusot na Usec. Panganiban acted in good faith?
SRH: Ang sarap sanang at this point in time, two months after the crime commenced, na masabi parin natin na Usec. Panganiban acted in good faith, pero parang dun sa Minority Report namin sa sugar importation fiasco, tadtad si Usec. ng badges of bad faith naman.
Iregular talaga. Unang-una, dapat ang criteria sa pagpili ng mga importers per sugar order at ang pag-allocate ng amount sa kanila, ang bawat criteria ay nakadetalye dun sa sugar order, eh ni wala pang inilalabas na sugar order, not at that point in time, whatever time that was, whatever date that was, and not until now. So in the absence of a sugar order, which is already irregular in itself, kahit pa nagkaroon ng sugar order, hindi natin masasabi na tatlo lang at itong tatlo pa ang pinaka-capable na mag-meet sa criteria.
Usually, kapag mga importation, di hamak na mas marami ang mga importers. And to use one example na ginagamit namin sa office ko sa pag-aaral ng kasong ito, ang tatlong importers lang kumpara sa tatlumpung importers lang, sa ilang scenario mas magkakaroon ng lowering the price competition? Sa aling scenario kaya na mas may mababang presyo ng asukal na makakarating sa ating mamimili?
And ito pa, historically, each importer is allocated around 10- to 20,000 metric tonnes each. So wow times 10, times 20 dito, dahil ang All Asian ay nagkaroon ng allocation na 240,000 metric tonnes, at ang Sucden Philippines at Edison Marketing ay nagkaroon ng 100,000 metric tonnes. So hindi lang sila binubukod, sobra-sobra sobra silang sinospoil. Baka ma-impatso sila sa asukal.
Q: Are you considering filing cases, sabi niyo nga po economic sabotage, etc, pending parin yung Blue Ribbon Committee? Hindi po ba time na para kasuhan na for example si Usec. Panganiban at yung importers diba tubong lugaw sila?
SRH: Tubong lugaw talaga, and I don't even have to, the Senate doesn't even have to file cases. Baka maunahan yung halos siguradong recommendation ng committee report ng Blue Ribbon Committee dahil may industry stakeholders mismo na ngayon pa lang ay nag-ke-case build up na at maghahain talaga ng mga kaso sa mga ito.
Bago po tayo mag other issue, usang dagdag na punto lang po doon sa cartel, yung kikitain nila. Ang kikitain ng cartel ay dapat sa treasury mapunta para sa sugar industry, and I'm sure hindi yan nasa plano nila yung tubong-lugaw nila syempre pupunta lang sa mga bulsa nila.
Q: Other issue, your comment po, na-sponsor na po kahapon yung committee report on the Maharlika Investment Fund, I saw that you did not sign po, bakit po?
SRH: Hindi po ako pumirma sa Maharlika Investment Fund committee report dahil hanggang sa ngayon kahit nagkaroon ng briefing muila sa government economic managers at nagkaroon ng pagdinig sa komite ay hindi pa rin kumbinsido, in fact lalo akong hindi kumbinsido na ito ay napapanahon na, na ito ay may mapapagkunan talagang excess revenues para sa c capital, ni ito ay urgent issue na pangunahing kailangan paglaanan ng limitado na ngang pondo ng gobyerno. Magiinterpellate na lang talaga ko ng medyyo marami-raming panahon.
Q: Ma'am, any particular provisions you think are the most pressing sa committee report kaya po kayo napa-no talaga?
SRH: Isa sa most pressing yung penalties. Imagine, mula sa bill hanggang sa committee report, itinaas lang yung pinakamataas na penalty from 2 million to 5 million pesos. Sa krimeng graft and corruption sa bilyon-bilyong piso, penalties lang, walang jail time, wala pa ring guarantees against money laundering. Sobrang, hindi nga sampal sa ano eh, sa kamay, parang tapik lang sa wrist. Kumpara sa mga mahabang kasaysayan ng mga naunang krimen ng graft and corruption, ultimong plunder, ultimong money laundering ng malalaking halaga ng mga nakaraang taon all the way back sa panahon ng ill-gotten wealth.
Q: How about po doon sa initial capital na manggagaling po doon sa Landbank, sa Development Bank... and then yung isa po sa national government and then naka-breakdown po yung shares nya. Are you okay with that?
SRH: Hindi pa rin eh. Kasi yung Landbank, Development Bank of the Philippines, bukod sa may sarili na silang charters, ay palagay ko, kaunti lang enhancement sa charter nila bukod pa sa pag-enhance ng charter ng National Development Corporation na pwedeng gawin, halimbawa yung infrastructure projects at iba pa na sinasabi doon daw ilalaan ng Maharlika Investment Fund.
Pag-enhance din ng mga charter ng government banks natin, there is no financial service na pwedeng ibigay o gawin ng Maharlika Investment Fund n hindi kayang gawin ng isang enhanced na Development Bank o Landbank, Kapag tiningnan pa natin nakukuha pa ng mga kaperahan sa Bangko Sentral, oh my God! Eh hindi ba tayo magpapanic, panoorin natin yung balita sa nangyayaring bank runs sa terrible financial strains sa US economy sa ngayon at talagang sila ay umaasa sa kanilang Central bank to provide some stability over the next several years. Tapos yung ating Bangko Sentral, idedelay natin by double the time yung full capitalization niya eh kung may tumamamng ibang economic crisis or economic stresses sa ating ekonomiya na hindi mahirap isipin dahil kung ang US nga eh nababagabag sa mga economic headwinds mula sa mga giyera sa invasion ng Ukraine, etc. Kapag tayo pa ang natamaan niyan and then we would have disabled our own Bangko Sentral sa paggamit nya ng mga instruments nya, precisely for times like those. Yung foreign exchange rates, yung interest rates, etc. Para naman tayong slight na nagpapatiwakal di ba? Bakit natin gagawin yun? Kaya nga sabi ko hindi yan Maharalika Investment Fund, Maharlika Liabilities Fund. Popondohan na siya ng liabilities, ng loans, ng dagdag na utang sa kabila ng napakalaking pagkakautang na natin sa ngayon, magiging liability pa siya kapagka kinailangan natin ang isang solid na Bangko Sentral pero hininaan natin siya para lang mag-infuse ng kapital sa Maharlika Investment Fund.
Q: Sa ngayon po sinasabi nyo hindi napapanahon pero marami pong colleagues ninyo na pinupush talaga ito, isinusulong talaga. Anong compromise po ang nakikita nyo, if ever? Anong safeguards kasi po syempre sa numbers na may possibility na manalo talaga yung Maharlika Bill. Ano po yung at least compromise na nakikita nyo?
SRH: Not exactly compromises but as many as possible safeguards, susubukan naming i-interpellate. Possibly i-propose as amendment pero sa huli, you can only do so much eh. Kung yung orihinal na konsepto mismo ay pilay or mali or premature, hindi pa dapat ngayon ipapanganak. Kasi kung premature ang baby halimbawa, hindi natin agad iuuwi at ilalagay sa kuna o sa duyan. Ilalagay muna natin sa incubator. Pwede bang ipa-incubate muna natin ito ng kaunti pa kasio ang urgent issues na dapat sa short-term atin munang harapin at solusyunan ay di ba, inflation, taas ng presyo ng asukal at halos lahat na, yung un- at underemployment, yung di pa ganap na implementasyon ng Universal Healthcare law, etc. Baka kapag nasolusyunan natin iyong mga totoong urgent issues, ay pwedeng in the medium or in the long term pwede nating irevisit ang isang konseptong investment fund.
Q: Nagkaroon ng caucus ang mga Senador about Cha Cha. Nafg-attend po kayo?
SRH: Of course po.
Q: Ano pong napag-usapan?
SRH: Solid po ang Senado sa pagpapahalaga sa papel ng institusyon bilang bahagi ng separate co-equal branches na form of government natin at pinapahalagahan namin ang tradisyon at kasaysayan ng maya't mayang pagtindig talaga sa aming independence bilang institusyon at aming papel na ginagampanan sa isang demokrasya kahit hirap ang demokrasya natin, contested, sabi ni Nathan Quimpo.
Solid din po kami na yung anumang bill kahit tungkol sa ganitong paksa ay dadaan sa legislative process tulad ng iba pang mga proposed measures. Dadaan sa tamang proseso at sa huli ay magpapasya ang Senado bilang isa sa mga kapulungan sa ating lehislatura.
Q: So nagkaroon ng caucus tungkol dun sa inter-parliamentary courtesy sa pag-invite ni Senator Robinhood sa mga Congressmen as resource person doon sa Cha Cha.
SRH: Well yun din yung isang pinagkakaisahan namin, yung ugali namin na inter-parliamentary courtesy na binibigay namin sa House at gayundin ay inaasahan po namin sa House. Paminsan-minsan nangyayari na nag-iimbita kami ng miyembro ng kabilang House pero bilang panauhin.
Q:
SRH: Tatanungin ko po yung minority leader ko, pero ako po hindi po ako pipirma dahil tulad ng Maharlika Investment Fund, tingin ko po ang Cha Cha ay hindi kailangan sa ngayon bagamat sa tatlong modes ng para sa aking pinakamabuti ay ConCon pero hindi pa ngayon at hindi rin po ako sang-ayon na amyendahan yung seksyon ng Konstitusyon tungkol sa national economy and patrimony. And in fact, tinatalakay na rin yan ng Senado by piecemeal economic legislation. Sapat na po yun.
Q: May IRR na doon sa Public Service Act. Sa tingin nyo hindi na kailangan yung amendment?
SRH: Exactly. May IRR na po bagamat may nagsabing ikinaso na iyan pero wala namang TRO mula sa Supreme Court so ipapatupad na po yung batas na iyon.
Q: Pwedeng paki-expound yung sinabi nyo na, "Kami ay nagkakaisa na proteksyunan ang institusyon, ang kahalagahan ng institusyon"
SRH: Well ang halaga naman noon sa amin ay kahit may lumalabas sa social media di ba na buwagin ang Senado, etc. na well, in any constitutional reform process, kahit ano mang scenario na pwedeng mag-emerge, ang mahalaga sa amin ay continuity at stability noong current institutional set-up kung saan in all humility ,sa tingin po namin, ay mayroon pa ring ginagampanang mahalagang papel ang Senado.
Q: So ibig sabihin po noon, kung ganoon ang posisyon, as is where is kung ano ang nangyayari ngayon. Ibig sabihin din po ba noon, hindi ganoong kainit na hahawakan ng senado kung ano man yung darating dito na resolusyon coming from the lower house, yung isusulat ni Senator Padilla.
SRH: Kapag tinransmit yun dito, syempre tatanggapin ng Senado tulad ng anumang committee report mula sa House and then kami naman po ay magdadaos ng sariling proseso at yun po ay nasa pangangalaga ni Chair Robin.
Q: Accurate po ba yung sinabi ni Chair Robin ay majority sa mga senators ay hindi ganoong ka-interesado pagdating sa Cha Cha?
SRH: 100 percent accurate.
Q: Matatapos na yung March, three years wala tayo dito sa ganitong araw dahil lockdown. Mayroon kayong resolution reopening an investigation sa Pharmally? Ano na pong status nito? Nakausap nyo na po ba si Chair Tolentino tungkol dito?
SRH: Actually wish ko yon na makapaghain ulit ng resolusyon pero hanggang ngayon naghihintay pa po kami ng new matter, ibig sabihin bagong piraso ng ebidensya, bagong whistleblower o witness. Ang hinihintay po namin ay isang parallel effort ng isang constitutional body, yung ulat po ng COA, salamat sila tumugon sa aming hiling na magkaroon ng special audit on the Pharmally expenditures. Inaabangan po namin iyon.
Q: Sorry, Hindi po siya na-refile ba?
SRH: Hindi pa eh. Wish ko pa lang talaga yun mula sa hindi napirmahan ng sapat na dami namin yung Committee Report pero mangangailangan yun ng new matter. Hopefully sa COA Report baka may lumabas na new matter, abangan po natin.
Q: So safe to say, pag dumating yung resulta ng special audit at mayroon kayong nakita ay bubuhayin nyo or hihilingin nyo ang pagbuhay ng Pharmally investigation?
SRH: Definitely kapag may new matter sa COA Report magfa-file ako ng reso para buksan itong muli.
Q: On the caucus, we know it's an executive session, may we know ano ang general stand ng Senate kagabi doon sa pag-uusap. Are you pushing, are you supporting it, or open lang to discuss pa rin ang Senate?
SRH: Well of course, gaya ng sinabi ni SP Migz, not open to discuss it, but responsibilidad namin yun eh kapagka may either committee report form the House or may kasamang nagfile ng bill, dadaan yung sa regular legislative process. According to the processes of the Senate, according to the timing set by this body of Senators.
Q: Kumbaga yun yung napromise kahapon? Tatalkayin nyo naman, hindi uupuan ng Senado yung manggagaling sa House na Reso about Charter Change?
SRH: Hindi naman inuupuan eh kasi dinidinig na nga po yung bill ni Chair Robin.
Q: Nag-air po ba ng worries ang mga senators na baka madisolve yung Senate kapag na-open yung political provisions, may ganoon ba?
SRH: Well opening of the political provisions, as well as economic provisions and other provisions, ay posible talaga sa isang Constitutional reform process at hindi kailangang mag-alala kami dahil yun nga po, pinag-uusapan na rin sa social media. Minsan nagiging mainit yung social media chatters. So aware naman kami na mayroong ganong line of conversation pero gayunpaman, yun na nga, solid ang Senado na mayroong pa tayong halaga sa kasalukuyang democratic processes.Solid ang Senado sa pagtindig para sa integrity ng institution.
Q: May compromise po bang napag-usapan ang House and Senate sa Cha Cha?
SRH: Wala kasi ang House kahapon.
Q: I mean, sa Senate ano ang magiging parang --- sabi kasi ni SP Migz magkakaroon din ng caucus with House, mayroon ba kayong usapan kung ano ang magiging stand nyo sa Senate?
SRH: Ang nabuo lang kahapon ay yung naiulat ko sa inyo, yung pagiging solid namin, ng Senado para sa Senado at yung papel na ginagampanan natin sa ating demokrasya pero as for the dialogue sa House leadership, basta't dala ng Senate leadership, including minority leader yung posisyon ng Senado so tingnan natin kung anong, kung mayroong ibubunga ang dialogue na iyon. The most important conversation would be about the Senate bill and then kung aabot man sa bicameral conference committee process sa House version pero medyo malayo-layo pa yun. Abangan natin.
Q: Yung sa executive session, how was the discussion? Was it passionate? Kasi may ganoong description si Senator Padilla.
SRH: I concur with Chair Robin. Of course, it was passionate kasi institution namin yung nakataya doon. And ang maganda doon, yung passion na yun ay dahil lahat kami mahal namin ang Senado.
Q: Sinong passionate, Ma'am? Siya ba o --
SRH: Lahat kami. At hindi naman sila, hindi naman si Chair Robin nag-insist sa ano man, it was very cordial and I think, productive or fruitful caucus kaya ang kinalabasan most of all ay yung pagiging solido namin para sa Senado.
Q: Sa MT Princess Empress, kayo yung nagraise ng mga issue doon sa MARINA and Coast Guard. After the last hearing, ang Coast Guard naglabas sa kanilang social media account ng amended CPC raw po and then dinedeny ng MARINA sinasabi nila ngayon na fake. What do you think sa sitwasyon na iyon na may issue sa Coast Guard, sa MARINA, Sinio ba ang dapat mag-investigate sa mga tauhan nila ?
SRH: Yun na nga, kapagka yung parang noong CAAP noon, di ba? Nagraise din ang mga kasama ng questions of conflict of interest kung the implicated body investigating itself. But of course, naappreciate ko na sinabi ng Coast Guard na iimbestigahan nila administratively yung mga personnel nila na diumano ay nag-conduct ng inspection, in-accomplish ang checklist pero mukhang hindi nag-board at may walong square sa checklist na hindi na-check, and yet napalayag nila yung MT Princess Empress. Yung MARINA, I suppose, should also be conducting an investigation kung bakit nga't dahil sa kakulangan daw ng financial documents ng RDC, hindi pa tapos yung proseso ng pag-amend ng CPC nila and yet naka-pang siyam na byahe na hangga't lumubog.
Nakakalito kapag itong dalawang pangunahing ahensya ay hindi lang iba yung sinasabi pagkatapos ng hearing kundi iba ang sinasabi between the two of them so kailangan magkaroon ng linaw diyan. Nagdudusa na nga yung mga komunidad sa Mindoro Oriental umabot na nga sa Antique, may banta na nga sa Verde Island Passage, at Batangas hanggang Palawan may banta.
So habang isinasagawa yung relief na mukhang mahabang panahon ng relief ito. Tantiya ng iba kalahating taon at habang may community mobilization yung mga fisherfolk communities, coastal communities, yung iba gamit ay niyog, hay, dayami ba yun. May mobilization na gustong gawin kasama yung Protect Verde Island Passage, kasama ang World Wide Fund. Dapat i-establish ang accountabilities at the national level para once and for all, kasi paulit-ulit ito. Sabi nga ng iba, kung saan lumubog at the depth of more than 1,000 feet ang MT Princess Empress, doon din daw lumubog dati ang Don Juan. Matigil na ang ganitong pattern ng tragedies and mas tragic pa kung avoidable tragedies if not for human misfeasance, malfeasance or nonfeasance.
Q: May nakikita ba kayong inidication na mayroong cover-up? MARINA and Coast Guard?
SRH: Well kapagka iba ang sinasabi pagkatapos ng hearing kumpara sa sinabi noong hearing at kapag magkaiba ang sinasabi kumpara sa isa't isa, medyo nenerbiyusin na ang tao na may pagko-cover up ba na nangyayari dito. Pero yun naman ang papel ng isang Senate investigation, na sa halip na hayaan na macover up ay maibunyag, maisampay sa araw at magawan ng tamang findings and recommendations sa Committee Report.
Q: You described yung caucus na nangyari as cordial. Mayroon po bang mga senator took turns on explaining the pros and cons pag tinanggap nyo na po yung version ng House? Or nakinig lang si Senator Robin?
SRH: Hindi, halos lahat ay nag-usap, so it was a lively exchange.
