Tá fáilte curtha inniu ag an Aire Talmhaíochta, Bia agus Mara, Michael Creed T.D. roimh cheadú an Rialtais don Plean Oiriúnaithe Earnála um Athrú Aeráide maidir le Talmhaíocht, Foraoiseacht agus Bia Mara. Is éard is oiriúnú ann ná an próiseas chun ullmhúchán a dhéanamh do na tionchair a chuireann isteach ar an aeráid, lena n-áirítear tuilte, ganntanais fodair nó stoirmeacha adhaimsire.

Dúirt an tAire Talmhaíochta, Bia agus Mara, Michael Creed T.D., “Táim sásta go bhfuil an Plean Oiriúnaithe Earnála um Athrú Aeráide maidir le Talmhaíocht, Foraoiseacht agus Bia Mara ceadaithe mar chuid den  chur chuige uile-Rialtais atá glactha faoi Phlean Gníomhaíochta ar son na hAeráide 2019. Tá cur chuige comhsheasmhach glactha againn i leith oiriúnú a phleanáil ar fud na Roinne agus tá plean aonair curtha i dtoll a chéile againn ina gclúdaítear na hearnálacha talmhaíochta, foraoiseachta agus bia mara”. 

Is iad na príomhtháirgeoirí a bheidh ag dul i ngleic leis na tionchair a bhaineann le haeráid atá ag athrú. Ach baineann fadhb an athraithe aeráide linn ar fad; ní mór do gach duine sa slabhra soláthair é a thabhairt san áireamh. Ní bhaineann sé leis an tír seo amháin ach an oiread. Beidh tionchar ag athrú aeráide domhanda ar earnálacha talmhaíochta, foraoiseachta agus bia mara s'againne chomh maith”. Dúirt an tAire chomh maith, “cé nach mór dúinn ár gcuid astaíochtaí a laghdú, caithfimid a chinntiú go mbeidh an córas táirgthe bia láidir agus réidh le dul in oiriúint do bhaoil amach anseo a bhainfidh leis an aeráid’’.

Dúirt an tAire ‘’Tá an Plean Oiriúnaithe Earnála um Athrú Aeráide maidir le Talmhaíocht, Foraoiseacht agus Bia Mara a ceadaíodh inniu ar an gcéad chéim thábhachtach eile i dtreo earnáil láidir agus acmhainneach a chruthú atá lán ábalta aghaidh a thabhairt ar na dúshláin agus ar na deiseanna a bhaineann le hathrú aeráide.

Léirítear líon cás-staidéar sa Phlean Oiriúnaithe ina n-aithnítear bealaí a bhfuil athruithe i bpatrúin aimsire ag dul i bhfeidhm ar an earnáil go dtí seo agus mar a rachaidh na patrúin sin i bhfeidhm ar an earnáil amach anseo chomh maith leis na céimeanna atá le glacadh chun seasmhacht a fhorbairt.

Nóta d'Eagarthóirí:

Foilsíodh an chéad Chreat Náisiúnta Reachtúil um Ghníomhaíocht Oiriúnúcháin (NAF) de chuid na hÉireann in 2018. Leagtar amach an straitéis náisiúnta san NAF chun leochaileacht na tíre i leith na ndrochthionchar a bhaineann le hathrú aeráide a laghdú agus leas a bhaint as aon tionchair dhearfacha a bheadh ann. Forbraíodh an NAF faoin Acht um Ghníomhú Aeráide agus um Fhorbairt Ísealcharbóin, 2015. 

Aithníodh dhá earnáil déag bharrthábhachtacha san NAF ina bhfuil riachtanas maidir le pleananna oiriúnaithe earnála a ullmhú.  Tá an Roinn Talmhaíochta, Bia agus Mara freagrach as trí cinn de na hearnálacha a aithníodh – Talmhaíocht, Foraoiseacht agus Bia Mara. 

In 2018, d'fhoilsigh an Roinn doiciméad neamhreachtúil maidir le hoiriúnú a phleanáil dar teideal, Oiriúnú a Phleanáil – Seasmhacht in aghaidh Athrú Aeráide a Fhorbairt san Earnáil Talmhaíochta agus Foraoiseachta in Éirinn.  Is tríd an obair ar tugadh fúithi chun an doiciméad sin a fhorbairt a cuireadh bonn ar fáil chun an Plean reatha a fhorbairt.

Is í an phríomhdhifríocht an uair seo ná go bhfuil an earnáil bia mara curtha san áireamh mar chuid den Phlean, agus dá bhrí sin, is cur chuige don Roinn ar fad a ghlacfar maidir le hoiriúnú a phleanáil. 

Is é an Cuspóir Foriomlán maidir le hOiriúnú atá ina chuid den Phlean reachtúil seo ná seasmhacht in aghaidh tionchair ó athrú aeráide agus ó eachtraí a bhaineann le cúrsaí aimsire a fhorbairt sna hearnálacha talmhaíochta, foraoiseachta agus bia mara, chun aon drochthionchair a laghdú más féidir, chun leas a bhaint as aon deiseanna atá ann agus chun cur le Ráiteas Straitéise maidir le Cuspóirí na Roinne a bhaint amach. 

Áirítear cúig chás-staidéar déag sa Phlean chun léiriú a thabhairt ar roinnt samplaí cearta ar an tionchar a bheidh ag réamh-mheastacháin maidir le hathrú aeráide amach anseo ar an earnáil agus ar na céimeanna atá le glacadh chun seasmhacht a fhorbairt chun dul i ngleic leis na tionchair sin. Trí chéimeanna a ghlacadh chun neamhchosantacht ar inathraitheacht aeráide san am i láthair a laghdú, beimid in ann eolas a chur ar fáil do riachtanais a bheidh ann amach anseo maidir le hathrú aeráide agus seasmhacht a mhéadú.

Foilseoidh an Rialtas an chéad tuarascáil ar dhul chun cinn atá á dhéanamh ar an bPlean Gníomhaíochta ar son na hAeráide inniu (Déardaoin an 31 Deireadh Fómhair 2019). Is é sin plean an Rialtas chun Éire níos glaine, níos inbhuanaithe agus níos folláine a chinntiú do na glúnta atá le teacht. Foilseoidh an Rialtas pleananna oiriúnaithe do 12 príomhearnáil inniu chomh maith, chun a chinntiú go bhfuil muid réidh do na tionchair atá ag cur isteach ar an aeráid in áiteanna cheanna féin agus na gealltanais a thug Éire, cuidiú an domhan a chosaint, a bhaint amach.

Leagtar gníomhartha do gach earnáil sa tsochaí amach sa bPlean Gníomhaíochta ar son na hAeráide a foilsíodh níos túisce sa bhliain. Cinnteofar, dá bharr, go mbainfidh muid ár ngealltanais maidir le haeráid amach roimh 2030 rud a threoróidh muid chun bheith saor ó astaíochtaí faoi 2050.

Foilseoidh an Rialtas pleananna oiriúnaithe do 12 príomhearnáil inniu chomh maith. Is iad na 12 príomhearnáil atá i gceist ná: Bia Mara, Talmhaíocht, Foraoiseacht, Bithéagsúlacht, an Oidhreacht Thógtha agus Oidhreacht Seandálaíochta, Infreastruchtúr maidir le hIompar, Gréasáin Leictreachais agus Gáis, Bainistiú Rioscaí maidir le Tuilte, Cáilíocht Uisce, Infreastruchtúr maidir le Seirbhísí Uisce agus Sláinte. Aithnítear i ngach aon phlean na príomhrioscaí atá amach romhainn ar fud na hearnála chomh maith leis an gcur chuige d'fhonn aghaidh a thabhairt ar na rioscaí sin agus seasmhacht a fhorbairt maidir le cúrsaí aeráide amach anseo.

 

CRÍOCH

Date Released: 31 October 2019